Tweede politionele actie

Aan Nederlandse kant was de roep om een militair ingrijpen steeds groter geworden. Invloedrijke Indiers drongen er bij de regering op aan, de TNI, die de wapenstilstand aan hun laars lapten, uit te schakelen. Maar uit angst voor internationale politieke sancties was de houding van de Nederlandse regering afwachtend. Het voorstel, in het nu al jarenlange grote conflict tussen beide landen, gedaan door Nederland om een federatieve oplossing te vinden, werd door de Republikeinen steeds verworpen, daar de eis van afstand doen van de strijdkrachten, voor o.m. Nasoetion, een onmogelijke was. Dr.Beel spreekt met de militaire leiding op 24 december 1948 Gen. Nasoetion Generaal Spoor, was van mening dat de beste manier om het conflict op te lossen. de uitschakeling was van de verzetscentra, (de speerpuntstrategie). In zijn ogen werd de Republiek door een kleine minderheid van de bevolking gesteund, zodat met het oprollen van het verzet de guerilla vanzelf zou ophouden. Bovendien kwam men in tijdnood door een aantal aspecten:

OVW'ers werden gerepatrieerd; de verwachting van een volksopstand op 1 januari 1949; het niet meer volledig in kunnen zetten van de '7 December Divisie' Een bijkomend politiek voordeel was dat de Veiligheidsraad vanaf 15 december met kerstreces zou zijn en dus niet bijeen kon komen, wanneer Nederland zou overgaan tot een grote actie. (Voor de Nederlandse regering pakte het echter anders uit. Op een toevallige bijeenkomst in Frankrijk waren veel leden van de VN verzameld en reeds drie dagen na het begin van de actie lagen de eisen al in Den Haag op tafel: onmiddellijke stopzetting van de vijandelijkheden op Java en Sumatra.) Met de tweede grote actie tegen de republiek, operatie Kraai, is o.m. het doel de regering in Djokjakarta buiten spel te zetten. Op het vliegveld van Semarang staan Nederlandse troepen klaar om op 19 december 1948 per vliegtuig ingezet te worden.Deze actie wekt op internationaal gebied afkeuring en verbijstering. Om toch maar vooral bij de Amerikanen in een goed daglicht te blijven staan, nodigen de Nederlanders een grote groep belangrijke Amerikaanse journalisten uit. Zij brengen o.m. een bezoek aan het eiland Banka, waar de republikeinse regering, na gevangenname werd geinterneerd. Nederlandse troepen voor Djokjakarta In de middag van 19 december 1948 wordt het presidentiele paleis van Soekarno beschoten door eenheden van het Korps Speciale Troepen. Na de overgave worden Soekarno, Hatta, Sjahrir en enkele ministers naar de commandant van de T-brigade gebracht, kolonel van Langen. Uiteindelijk werden de Indonesiers teruggebracht naar het paleis en onder huisarrest gesteld. Nederlandse eenheden veroverden in de loop van de volgende uren geheel Djokja. Op 20 december trok 5-5 RI de stad binnen. De verhouding tussen Amerika en Nederland over de kwestie Indonesië was er een van politieke schermutselingen. Twee aspecten zijn daarbij van belang: In Amerika was men een geschrokken van de situatie in China, waar de communisten Tsjang Kai Tsjek verdreven hadden. Het Amerikaanse beleid kenmerkte zich daarna tot een ondersteuning van gematigd nationalistische groeperingen om communistische invloeden tegen te houden. Daarnaast was er het nieuwe NAVO-bondgenootschap, waar Nederland in toetrad. Minister Stikker liet zich toen tegen de Amerikanen ontvallen dat het een bepaald effect in Europa zou kunnen geven, wanneer de Amerikanen de Nederlanders zouden blijven waarschuwen voor de activiteiten in Indonesië.  Nederlandse troepen voor Djokjakarta Soekarno na gevangenneming in Nederlandse jeep De Amerikanen draaiden de zaak om en beschuldigden de Nederlanders van het aannemen van een moeilijke houding t.o.v. de bondgenoten. Bovendien liet men de Nederlandse regering weten dat zoveel mogelijk militaire middelen in Europa thuishoorden, als tegenwicht in de net ontstane koude oorlog. Men hield in die tijd rekening met een Russische opmars naar het westen van Europa. Het uiteindelijke gevolg was dat Djokjakarta ontruimd werd en weer in handen kwam van Republikeinse troepen. Maar het ging Nederland in december 1948 niet alleen om de uitschakeling van de Republikeinse regering. Ook de uitschakeling van de TNI, het veroveren van nog niet bezette delen van Java en Sumatra waren prioriteiten tijdens deze politionele actie. In de loop van 1949 werd hevige strijd gevoerd door de TNI, als antwoord op de "Agressi Dua". In de oerwouden maakte men zich op voor de confrontatie met de "Blanda's". Aanval op Djokjakarta De Nederlandse regering hield op politiek gebied de stelling vol, dat de Republiek verslagen was. Om bij de buitenlandse regeringen goed over te komen en de Nederlandse beweringen teniet te doen, greep overste Soeharto op geniale wijze in : de verovering van Djokjakarta door de TNI, met medewerking van enkele KNIL-eenheden, die niet meer in de Nederlandse zaak geloofden. De aanval vond plaats op 1 maart 1949 en was een complete verrassing voor de Nederlanders. In het zuiden, westen en oosten van Djokja kon de TNI snel oprukken, waarbij een munitiecomplex veroverd werd. Alleen in het noorden van de stad verliep de opmars minder snel. Pas toen twee KNIL-bataljons in de middag de stad in kwamen, werden de republikeinse troepen de stad uitgedreven. Slecht zes uur had de TNI Djokja bezet weten te houden ten kosten van een paar honderd doden. Maar in de ogen van buitenlandse regeringen, en zeker de Amerikaanse, hadden zij een grote overwinning behaald op de Nederlandse troepen én de Nederlandse regering. Ook de leiders van de geformeerde deelstaten in Nederlands-Indië hadden respect en ontzag gekregen voor de TNI-aanval. Het gevolg was dat zij zich verzetten tegen een nieuwe conferentie die de Nederlandse regering wilde houden. Eerst dienden de gevangen genomen leiders vrij te komen die op Banka gevangen zaten. De politieke druk, de houding van Amerika m.b.t. de Marshall-gelden, de kracht van de TNI, maakten dat de Nederlandse regering van standpunt veranderde: het zag in dat Nederland niet langer de macht kon houden in haar kolonie.

Sumber : http://www.dekolonisatie.com/trilogie/politiek/tweede%20politionele%20actie.htm